Er zijn altijd al mythes geweest over vleermuizen. Veel mensen associëren ze met horrorfilms en bloedzuigende vampiers, terwijl anderen gefascineerd zijn door hun vermogen om te vliegen en te navigeren. Vleermuizen vormen maar liefst een kwart van de ongeveer 4000 soorten zoogdieren op aarde en ze komen voor in bijna alle klimaten, afgezien van de poolstreken, die te koud zijn. Vleermuizen worden verdeeld in twee hoofdgroepen: micro-vleermuizen en mega-vleermuizen, de laatste komen in Europa niet voor. Alle soorten die in Zweden voorkomen, leven van insecten terwijl in andere landen vleermuizen voorkomen die leven van fruit, nectar, vissen, kikkers en zelfs bloed. Maar slechts drie van ‘s werelds 1100 soorten zijn vampiervleermuizen en deze zijn alleen gespot in Zuid- en Midden-Amerika.
Waar gedijen vleermuizen?
Veel mensen associëren vleermuizen met grotten, maar ze komen net zo vaak voor in open landschappen, hoewel niet al te open omdat het dier dan het risico loopt ontdekt te worden door vijanden. Vleermuizen vliegen het liefst rond struiken en bomen, omdat ze hier gemakkelijker naartoe kunnen navigeren en er veel insecten zijn. Het zijn vraatzuchtige muggeneters en een vrouwtje kan in één nacht wel 5000 muggen opeten. Vleermuizen zijn vaak ‘s avonds te zien als ze in de buurt van straatlantaarns vliegen, op zoek naar motten die worden aangetrokken door het licht. In de zomer zijn ze vaak te vinden onder bruggen en in kerktorens, nestkasten en zolders.
Een jaar uit het leven van een vleermuis
Het klimaat heeft een enorme impact op het leven van onze noorderlijke vleermuizen. In het najaar zoeken de mannetjes naar vrouwtjes om mee te paren. Ze gaan dan op zoek naar donkere, vochtige plaatsen met een temperatuur van 0-5 graden, waar ze tussen oktober en maart kunnen overwinteren, als er te weinig voedsel is. Tijdens de winterslaap verliest elke vleermuis normaliter een derde tot een kwart van zijn lichaamsgewicht. Net als trekvogels gaan sommige vleermuizen graag naar het zuiden in de winter. Sommigen vliegen lange afstanden terwijl anderen slechts een paar kilometer vliegen. Vleermuizen worden in de lente zwanger en de vrouwtjes verzamelen zich in een kraamstal om hun baby’s te krijgen. De meeste vrouwtjes krijgen niet meer dan één baby per jaar, maar vleermuizen worden vrij oud. In feite is het niet ongebruikelijk dat ze een levensduur hebben van 30-40 jaar.
De zintuigen van een vleermuis
Vleermuizen hebben een aantal goed ontwikkelde zintuigen. Ze navigeren met behulp van echolocatie, wat betekent dat ze geluidsgolven uitsturen en vervolgens hun weg vinden door de echo te interpreteren. Omdat deze geluidsgolven erg hoog zijn, zijn ze extreem kort. Dit betekent dat vleermuizen ons niet kunnen waarnemen totdat ze heel dichtbij zijn, en daarom vliegen ze soms ongemakkelijk dichtbij. Vleermuizen kunnen ook extreem lage frequenties onderscheiden, waardoor ze insecten kunnen lokaliseren die ze vervolgens kunnen vangen. Veel mensen geloven dat vleermuizen blind zijn, maar dat is niet waar. Omdat echolocatie het beste werkt op korte afstand, gebruiken vleermuizen hun zicht bij het vliegen over langere afstanden, zoals van en naar voedselplaatsen of bij het migreren.
Soorten vleermuizen
De meest voorkomende noorderlijke vleermuissoorten zijn de bruine langorige vleermuis, de noorderlijke vleermuis, de gewone rosse vleermuis, de bonte vleermuis, de watervleermuis, de dwergvleermuis, Brandt’s vleermuis en de baardvleermuis.
Vleermuizen zijn beschermde dieren
Vleermuizen vormen een belangrijk onderdeel van de biologische diversiteit, maar ze zijn de laatste jaren in aantal afgenomen. Zes van onze vleermuissoorten worden bedreigd, deels als gevolg van de afwatering van meren en waterlopen. Alle soorten worden daarom beschermd en mogen niet worden gedood, gevangen of verplaatst zonder de specifieke toestemming van het provinciebestuur.
Er zijn vele redenen waarom het nuttig is een nestkast voor vleermuizen te installleren. Eén daarvan is het geven van een “huis” aan de vleermuizen. Vleermuizen huizen het liefst in holle bomen maar omdat die in Nederland niet ruimschoots voorhanden zijn helpt u de vleermuizen met dit alternatief waar ze kunnen nestelen of schuilen bij gevaar. Een ander voordeel is dat u minder risico loopt dat ze gaan huizen in de muren van uw huis of op zolder. (ze hebben maar een gat van 1 cm nodig om naar binnen te kruipen…) En last but not least scheelt het u heel veel ergernis over een veelheid van insecten in uw tuin..
Als u besluit om een vleermuizenkast te gaan plaatsen plaats deze dan 3 – 4 meter boven de grond.met een vrije aanvliegroute die niet wordt belemmerd door takken. Bij voorkeur plaatst u de kast met de invliegzijde enigszins naar het zuiden maar ook weer niet te vol in direct zonlicht.
